SI ක්‍රමයේ ගුණාකාර සහ උපගුණාකාර

අන්තර්ජාතික ඒකක ක්‍රමය පිළිබඳව අපි පෙර ඉගෙන ගත්තෙමු. ඒකකයක් භාවිතයට සුදුසු වන්නේ මිනුමක විශාලත්වය දැකවීමට පහසු නම් පමණි. එනම් අඩු ඉලක්කම් ගණනකින් ඉතා නිවැරදි අගයක් ලබා ගත හැකි විය යුතුයි. උදාහරණයක් විදියට අපට තත්පර වලින් අපේ වයස කීමට අපහසුයි. එනම් යම් කිසි භෞතික රාශීයක විශාලත්වය අනුව සුදුසු අන්තර්ජාතික ඒකකය භාවිතා කළ යුතුයි. එවිට අපිට පැහැදිලි මිනුමක් ලබා ගැනීමට හැකියාව තිබේ. කොළඹ සිට යාපනයට දුර කිලෝමීටර 304.33 කි. නමුත් සම්මත අන්තර්ජාතික ඒකකය වන මීටර වලින් නම් 304330 කි. එවැනි අවස්ථාවකදී සුදුසු වන්නේ කිලෝමීටර වේ. ඉතින් මෙවැනි අවස්ථාවන් සඳහා ගුණාකාර සහ උපගුණාකාර (Prefixes) හඳුන්වා දී තිබේ. ඒවා අතර පැහැදිලි සංඛ්‍යාත්මක සම්බන්ධතාවයක්ද තිබෙන බැවින් එදිනෙදා භාවිතයට පහසු වේ.

සංකේතය	උපසර්ගය	ගුණනය
Y	yotta	10 24
Z	zetta	10 21
E	exa	1018
P	peta	10 15
T	tera	10 12
G	giga	10 9
M	mega	10 6
k	kilo	10 3
h	hecto	10 2
da	deka	10 1
		10 0
d	deci	10 -1
c	centi	10 -2
m	milli	10 -3
μ	micro	10 -6
n	nano	10 -9
p	pico	10 -12
f	femto	10 -15
a	atto	10 -18
z	zepto	10 -21
y	yocto	10 -24

ඉහත පරිදි ගුණාකාර වල අගය 0ට වැඩි වන අතර උපගුණාකාර වල අගය 0ට අඩුවේ. තවද මෙම ගුණාකාර සහ උපගුණාකාර සියල්ල 10හි බල වලින් ප්‍රකාශ කර ඇති නිසා ඒකක පරිවර්තනයට පහසු වේ. සියලු ගුණාකාර සහ උගගුණාකාර සම්මත ඒකකයට ඉදිරියෙන් ලියනු ලැබේ. උදාහරණයක් නම් "centi" උපගුණාකාරය"meter" සඳහා යෙදීමේදී "centimeter" ලෙස ලියනු ලැබේ.

මෙම ගුණාකාර සහ උපගුණාකාර පොදුවේ උපසර්ග(Prefixes) ලෙස හඳුන්වන අතර ඒවා සංකේතයෙන් දැක්වීමේදී කැපිටල්, සිම්පල් භේදය අනුගමන කළ යුතුයි.

By Shiroshan Randika